D’fhógair an tAire Stáit do Ghnóthaí Gaeltachta, Joe McHugh T.D., go raibh sé beartaithe díospóireacht oscailte ar pholasaí faoin Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge a reáchtáil. Mar a dúramar cheanna go minic léiríonn rudaí beaga sa bhfógra dearcadh an rialtais agus an stáit chóras i leith na Gaeilge.
Bhí alt foilsithe i dTuairisc.ie agus mé ag scríobh an píosa seo. Deireann an Aire ann "go bhfuil cur chuige soiléir ann maidir le cur i bhfeidhm na Straitéise agus go bhfuil dul chun cinn á dhéanamh go staidéarach agus go stuama!" Seans go bhfuil sé soiléir don Aire ach níl sé chomh soiléir don scríobhnóir seo. "Stuama" gan amhras, chomh stuama le clog "ach idir an dá linn, tic-toc, tá an t- am ag sleamhnú agus más fíor gur go mall a mheileann muilte Dé, is léir gur níos moille fós a mheileann muilte an státchórais, go speisialta i réimse na teanga!" (23/1/2014). Cuireann sé ráiteas a bhí ag Cairdinéal éigin ag an gCéad Comhairle Vaiticáine i gcuimhne dom - "Prudence, Prudence, everywhere is prudence, we'll die of prudence, you'll see!"
Ar ndóigh an céad rud atá ann ná nach bhfuil anseo ach seisiún comhairliúcháin eile agus deirean sé ag an deireadh go mbeidh "fáilte roimh aighneachtaí". Cad a thárla do na h-aighneachtaí a cuireadh ar aghaidh chuig an Roinn seo cheanna? Agus anois breis cainte ach ganntanas ghnímh. Agus ansin ag bun an ráiteas i nGaeilge ar shuíomh na roinne tá nasc acu chuigh :
Ní raibh sé de chuirtéis do, nó de mheas ar phobal na Gaeilge, teideal ar-líne ar dhoiciméid chomh tabhachtach (dár leo) leis seo a bheith i nGaeilge! Mar a deirtear go minic "Labhair Geailge libh fhéin ach labhair Béarla linn!"
Leanann an ráiteas ón Roinn:
"Dúirt an tAire Stáit: “Is í an aidhm atá leis an díospóireacht oscailte ar pholasaí faoin Straitéis ná breathnú siar ar an méid atá déanta faoin Straitéis le cúig bliana anuas agus breathnú chun tosaigh ar na tosaíochtaí faoin Straitéis don tréimhse cúig bliana atá romhainn. Mar thoradh ar an díospóireacht oscailte, beifear ag súil na príomhthosaíochtaí stráitéiseacha don tréimhse cúig bliana ó 2016 ar aghaidh a aithint agus a fhoilsiú." Tá an pléphaipéar le fail i bhfoirm pdf anseo.
Tá sé i gceist na hócáidí seo a leanas a eagrú mar chuid den díospóireacht oscailte ar pholasaí:
Cruinnithe Gaeltachta a bheidh dírithe ach go háirithe ar chur i bhfeidhm praiticiúil an phróisis pleanála teanga faoi Acht na Gaeltachta 2012. Beidh na cruinnithe Gaeltachta ar siúl in:
- Indreabhán, Co. na Gaillimhe (Dé Máirt 24 Samhain),
- Cill Airne, Co. Chiarraí (Déardaoin 26 Samhain)
- Gaoth Dobhair, Co. Dhún na nGall (Dé Máirt 1 Nollaig).
Mar chuid den díospóireacht oscailte ar pholasaí, tá plépháipéar foilsithe ar shuíomh na Roinne Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta. Cuirfear fáilte roimh aighneachtaí faoin bplépháipéar ach iad a chur chuig an Roinn faoin 18 Nollaig."
Nuair a théann muid níos doimhne isteach sa scéal deirtear "Is í an aidhm atá leis an díospóireacht seo ná breathnú siar ar an méid atá déanta faoin Straitéis le cúig bliana anuas (ní thógfadh sé sin mórán ama!) agus breathnú chun tosaigh ar na tosaíochtaí faoin Straitéis don tréimhse cúig bliana atá romhainn. Ag eascairt as an bpróiseas comhairliúcháin a reáchtálfar faoin díospóireacht seo, beifear ag súil na príomhthosaíochtaí straitéiseacha don tréimhse cúig bliana ó 2016 ar aghaidh a aithint agus a fhoilsiú."
Ar ndóigh níl geallúint ar bith in aon áit go bhfuil siad le rud ar bith a dhéanamh ach iad "a aithint agus a fhoilsiú!" Is cosúil go bhfuil carn mór aighneachtaí anois bailithe ag an Roinn céanna. Ná bí ag caint ar Pháipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca!
Bhfuil sé dearmadta gur aontaíodh an Straitéis ag chuile páirtí san Oireachtas?
Tús maith a bheadh ann dá labhródh na TDanna agus na Seanadóirí a bhfuil Gaeilge acu " i dtráth agus in antráth" i dTithe and Oireachtais. Tús maith a bheadh ann dá mbeadh seirbhís le fáil ón Stáit i nGaeilge i dTír na nGael gan cheist gan coinníoll. Dá mbeithfeá i ndán rud chomh bunúsach le ceadúnas tiomána a fháil tré Ghaeilge chomh h-éasca le Béarla (rud nach féidir!). Aire Gaeltachta a agus ní foth-aire mar atá anois againn. Ní chosnódh na trí rud sin pingin ar bith so-bhreis ar an stáit chiste.
Is léir nach glacann Rialtas na hÉireann le ráiteas An Chraoibinn Aoibhinn faoin dteanga: