21.10.13

Sinn Féin ag lorg tuairimi an phobal faoi thodhchaí na Gaeltachta!


Tá an Seanadóir Trevor Ó Clochartaigh agus Piaras Ó Dochartaigh TD ag bualadh le lucht Gaeltachta Thír Chonaill lena gcuid tuairimí maidir le hAcht na Gaeltachta a fháil. Fuair mé an t-eolas seo ó phreas ráiteas ón bpáirtí inniú.

Seanadóir Trevor Ó Clochartaigh
& Piaras Ó Dochartaigh TD
Is cosúil go bhfuil siad i mbun comhairliúchan ins na ceantair Ghaeltachta ar fad agus mar chuid de sin tá cruinniú poiblí sa Chrannóg i nGaoth Dobhair ar an Aoine,  25ú Deireadh Fómhair ag a 7.00 i.n.

Deireann siad go bhfuil siad ag ullmhú Bille malartach Gaeltachta agus chuige sin táid ag dul i gcomhairle le daoine, le grúpaí pobail, le h-eagrais, le coistí, le lucht gnó agus le duine ar bith atá ag plé le nó ar suim leo cúrsaí Gaeilge agus Gaeltachta chun éisteacht le moltaí uathu agus na saincheisteanna a phlé leo – na deacrachtaí, na laigeachtaí, na láidreachtaí, cad iad na tacaíochtaí atá de dhíth – agus gné ar bith de chúrsaí teanga & Gaeltachta atá ag déanamh buartha.

"Beimid ag bualadh le roinnt grúpaí ar fud Ghaeltacht Dhún na nGall ar feadh an lae ar an Aoine 25ú Deireadh Fómhair agus beimid ag críochnú le cruinniú poiblí sa Chrannóg i nGaoth Dobhair ag an 7.00 an tráthnóna sin."  Tugann siad cuireadh do dhaoine aonair, do ghrúpa pobail, ionadaithe ó choistí, lucht gnó agus do dhuine ar bith atá ag feachaint dul i ngleic le forbairt teanga agus pobail theacht chuig an chruinniú poiblí seo.  Beidh deis plé, deis éisteachta agus deis moltaí a dhéanamh. 

Is maith an rud é go bhfuil siad ag plé na ceiste seo. Níor rith sé le h-aon pháirtí eile a leithéid de rud a dhéanamh. Ar ndóigh deineadh an-phlé ar seo timpeall bliain ó shin ag Oireachtas na Gaeilge 2012 agus cé go raibh Aire Stáit na Gaeltachta i láthair is beag éifeacht a bhí ag on bplé air!

Ar ndóigh ní éireoidh le haon phlean Gaeltachta gan an chuid eile den tír isteach air. Is ceart dúinn go léir, páirtithe polataíochta, gluaiseachtaí spóirt, an Eaglais, An Post agus gach eagraíocht atá gníomhach sa dá réigiún den tír a bheith páirteach sa ghníomh. Tá níos mó ná Gaeilge sa Ghaeltacht, rud nach dtuigeann Rialtas a chuireann mar clabhsúr le hEalaín agus Oidhreacht é. (Ar a laghad bhí Fianna Fáil sásta an Gaeltacht a aithint mar phobal!)

Maidir le Sinn Féin féin, agus ní an dream is measa iad, is beag Gaeilge a labhrann siad ar aon ábhar seachas an Ghaeilge féin nó ar na meáin Gaeilge. Is seafóideach leagan Gaeilge a thabhairt ar shuíomh Sinn Féin (Béarla) ar líne. Tá sé deachair an cnaipe "Gaeilge" a aimsiú ar an leathanach fiú! Tá eisceachtaí ann tá iarracht maith déanta ag an Seanadóir Ó Clochartaigh ina shuíomh féin agus de gnáth deineann sé an-iarracht a chuid preas ráitaisí a chuir amach san dá theanga. 

Ní fios dom mórán faoin dTeachta Ó Dochartaigh ach amháin gur cainteoir cumasach i mBéarla é sa Dáil. Ba mhaith an rud é an cumas céanna a fheiscint agus é cainnt ann ina theanga dhuchas ann! Fiú nuair nach raibh an  Aire Quinn i ndán é a thuiscint sa Dáil (24/9/2010) d'athraigh sé a chuid cainte go Béarla in ionad seas suas do teanga agus iarraidh ar an gCeann Comhairle ateangaire a fháil. (Sílim ó cheart, go raibh ar an gCeann Comhairle (gníomhach) fógra a thabhairt go raibh sé de cheart ag an Teachta labhairt i nGaeilge agus an díospóireacht a stop go dtí go mbeadh duine sa mbosca ateangaireachta, ach nuair nach ndearna sé sin ba cheart ar an dteachta iarraidh air é a dhéanamh!)

Bhí TD amháin eile Peadar Tóibín eile a rinne iarracht tuairiscí a chuir ar fáil ar shuíomh Facebook an Oireachtais i nGaeilge agus Béarla sular dibríodh as a pháirtí pairliminte é ar chuinsí coinsiasacha. Tá séisean sásta Gaeilge a úsáid ar an gcóras giolcaireachta chomh maith!

Ó thaobh Acht na Gaeilge atá le dul ós cómhair Tithe an Oireachtais, is ceart éisteacht leis an méid a dúirt an Coimisinéir Teanga faoi le déanaí: 

"Tá dhá shlat tomhais an-simplí leagtha síos agam féin agus luaite go poiblí cheana agam a thabharfaidh léargas domsa faoi dháiríreacht na hiarrachta seo: 
"

An n-aontaíonn Sinn Féin leis? Má aontaíonn siad céard tá siad ag déanamh leis an dá sprioch sin a chuir i gcríoch?



Share/Save/Bookmark

10.10.13

Códanna poist ag séanadh oidhreachta?

Bhí an-chomhra ar twitter faoi an ráiteas (aon teangach!) faoi códanna phoist ón Roinn Cumarsáide le lá anuas!

Is cosúil gur thug an Rialtas cead, ar an Máirt, don Aire Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha córas códanna phoist a cruthú sna 26 chontae. An rud atá ag déanamh imní ar dhaoine ná go gcaillfaí na hainmneacha tabhachta atá ar Bhailte Fearainn thár timpeall na tíre (Mar Caorán na gCearc anseo againn!)

An t-Aire
Briseadh dlí!
De réir Scéim Teanga 2006 - 2009 (pdf) an Roinn Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha is ceart go 
"Cuirfear eisiúintí preas na Roinne, seachas óráidí a eisíodh nó a ceanglaíodh le heisiúintí preas, ar fáil go dátheangach ar láithreán Gréasáin na Roinne agus i gcóip chrua. (Beidh aguisíní ceangailte le heisiúintí preas e.g. liostaí d'oibreacha calafoirt feabhsaithe chun deontais a fháil, na sonraí go léir de cheapacháin an Bhoird, etc., ar fáil in aon teanga oifigiúil amháin)."

Mar sin is cosúil gur bhris an Roinn a rialacha féin mar is i mBéarla amháin a éisíodh an preas ráiteas ar an ábhar seo!
Táid ann le beagnach daichead bliain sna sé chontae agus tosnaíonn siad leis na litreacha BT (BelfasT) cé go mbíonn sé contaetha i gceist. Is cosúil go bhfuill cuimhne ar na hainmneacha sin ag imeacht ón nglúin óg ó thuaidh ó socraíodh ar choras chód phoist ansin.

An dtárlódh an rud céanna ó dheas?

Tá sé soiléir faoi láthair nach bhfuil aon rud sa dlí faoi láthair a chuireann dualgas ar an Stát maidir le húsáid cóid phoist agus dá bhrí sin ní fhéadfadh go mbeadh dualgas ann an cumasc nó bailiúchán de litreacha agus uimhreacha a bheith bunaithe ar leaganacha Gaeilge nó Béarla de logainmneacha na tíre.

Tá an t-ábhar seo á phlé ag Rialtais éagsúla in imeacht na mblianta ag daoine agus eagraíochtaí agus mar sin tá sé soiléir go bhfuil baill den phobal ag moladh go mbunófaí aon chóid poist nua ar leaganacha Gaeilge de logainmneacha na tíre. Deirtear nach bhfuil aon rud ann a chuirfeadh in aghaidh bunú na bpostchód ar leagan oifigiúil an logainm i nGaeilge ach ní raibh éinne sa Roinn sásta aon ghealltanas sa bhreis ar sin a thabhairt. Dúirt Julian de Spáinn ó Chonradh na Gaeilge ar Cormac ag a cúig go bhfuaradar éisteach nach raibh mí-fhábharach aon uair a chuadar chuig na h-Airí áirithe.

Polasaí agus rogha rialtais!
Pé scéal é níl aon mhioneolas fógartha fós faoin leagan amach a bheas ar na cóid poist nua ach níl ceangal dlíthiúil ag an bpointe seo iad a bhunú ar leagan Ghaeilge nó Béarla de na logainmneacha. Ceist polasaí agus rogha Rialtais seachas ceist faoi dhualgais reachtúla atá ann is cosúil.

Tugadh cás a bhí comhthreomhar leis seo chun na hArd-Chúirte i dtaca le clár uimhreacha gluaisteáin (nuair a cuireadh "D" in áit "BÁC" mar shampla do Bhaile Átha Cliath nó "KY" do Chiarraí). Rialaigh an Ard-Chúirt gur rogha iomlán dlisteanach a bhí ansin ag an Aire Comhshaoil ag an am nuair a dúirt an Breitheamh Ó hAnnluain:

Bhí sé de cheart ag an Oireachtas, agus ag an Aire Comhshaoil, aon rogha ba mhian leo a dhéanamh idir an dá theanga oifigiúil nuair a socraíodh go mbeidh na treoir-mharcanna do feithcilí bunaithe ar litreacha a bhainfí as ainmneacha na gContae agus gCathrach. Is cuid de ghnó oifigiúil an Stáit a bhí dá chur i gcrích. De ghnáthach, nuair nach ndeintear socrú le dlí d’fhonn ceann amháin den dá theanga oifigiúil a bheith ina haonteanga le haghaidh aon ghnó nó gnóthaí ar fud an Stáit ar fad nó in aon chuid de, is ceadaithe don Stát pé rogha is mian leis a dhéanamh idir an dá theanga.

I bhfocail eile, is féidir leis an Stát cinneadh a dhéanamh leaganacha Gaeilge de logainmneacha a úsáid chun na críche seo ach níl dualgas reachtúil nó bunreachtúil orthu sin a dhéanamh.

Agus muid ag breathnú ar pholasaí an Rialtas seo ar chúrsaí teanga agus oidhreachta go dtí seo an ceart muinín a bheith againn as?

Mar sin leanaimís leis an stocaireacht!
Share/Save/Bookmark

8.10.13

Polasaí radacach diúltach ag an Roinn Coimirce Soisialaí!

Seo ráiteas ó chraobh na Forbacha de Chonradh na Gaeilge i dtaobh tréigint Gaeltachta na Gaillimhe ag an Roinn Coimirce Soisialaí a scríomar faoi le deanaí!

Cinneadh an Roinn Leasa Sóisialigh na hoifigí pobail a dhúnadh sa Ghaeltacht
An t-Aire Joan Burton

Níl aon amhras ach go mbeidh tionchar radacach diúltach ar an iompar teanga i nGaeltacht Chonamara ag an chinneadh atá déanta ag an Roinn Leasa Sóisialigh na hoifigí pobail áitiúla a dhúnadh. 

Tá sé seo ag dul glan i gcoinne an 'Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge' de bharr go raibh siad go léir suite i gceantair A. Gan na cúinsí teanga a thabhairt san áireamh in aochar, tá sé seo freisin ag dul glan i gcoinne an taighde a rinne A.P. McCarthy, Comhairleoirí Pleanála do Comhairle Chontae na Gaillimhe ó thaobh tiús daonra agus lonnaíochtaí a léirigh gurb é Conamara Theas an tiúchan nó "concentration" is mó daonra sa chontae taobh amuigh de na bailte móra. 


Ciallaíonn sé seo nach mbeadh bunús loighciúil leis an chinneadh a dhéanamh fiú muna mbeadh focal Ghaeilge sa cheantar - cinneadh a déanadh faoi dheifear agus gan comhchomhairliú leis an pobal. De bharr go bhfuil an chinneadh seo freisin ag dul i gcoinne spriocanna teanga na Poblachta, iarraimíd ar an Rialtas é a chur ar athló go ndéanfar cinnte go raibh fianaise ag tacú leis.

Seán F. Ó Drisceoil
Cathaoirleach
07/10/2013

Chraobh an Athair Uí Ghríofa
Conradh na Gaeilge
Na Forbacha
Gaillimh


Súil agam go mbeidh rud éigin le rá ag Pobal agus gluaiseacht na Gaeilge níos faide soir!
Share/Save/Bookmark

7.10.13

Gluaiseacht ciúin? Gaeltacht á mharú!

Chuala mé Seosamh Ó Cuaig ar an Raidío ar maidin ag caint faoin ngéarchéim anseo i gConamara.

Tá an Roinn Coimirce Soisialaí (Béarla - Helping you build a better life!) le na seirbhísí go léir i nGaeltacht Chonamara a dhúnadh. Beidh ar poball na Gaeltachta atá ag lorg cabhair, eolas, coimirce dul go Gaillimh nó chuig an gClochán le haghaidh na seirbhísí. Níl siad ag tabhairt aon gheallúint go mbeidh seirbhís i dteanga na ndaoine sna hoifigí sin. (Ní comhartha maith é nuair a deintear iarracht "Gaeilge" a fháil ar an suíomh idirlín níl sé le fáil!)

Seosamh Ó Cuaig
Má tá duine ag brath ar taisteal poiblí, Bus Éireann, beidh costas mór ar dhuine dul soir nó ó thuaidh le sheirbhís a fháil agus muna bhfuil duine atá ábalta an gnó a dhéanamh leis nó leithí bheadh ar an duine sin dul ar ais. Agus eile má tá duine ina chónaí mar shampla i dTír an Fhia nó sna hOileáin bheadh air nó uirthi bus a fháil ar a 8.00 ar maidin agus níl bus thár n-ais go dtí 16.20. Níl fhios agam conas tá cúrsaí bus ó Charna go dtí an gClochán.

Bhi Seosamh ag deanamh an pointe nár chuala sé éinne ó "Gluaiseacht na Gaeilge" ag rá focal ar bith faoi seo.

Scaip an scéal
Plé láidir le déanamh faoi easpa seirbhísí i gConamara
Dé Domhnaigh, 10 Samhain 2013, Óstán an Dóilín, An Cheathrú Rua, Co na Gaillimhe.
B'fhéidir go gceapann an gluaiseacht céanna gur iarsmalann teanga atá anseo sa Ghaeltacht. Is cinnte gur sin a cheapann an Rialtas mar d'fáisceadar an Ghaeltacht istigh leis na hiarsmalanna, na dánlanna agus na fothracha sa Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta!

Is pobal é an Ghaeltacht thár aon rud eile agus tá riachtainisí phobal ar bith ortha. Munar leis an stáit na riachtainisí a sholáthar beidh deireadh leis an bpobal sin. Bheadh deireadh le pobal ar bith. Dúradh ag cruinniú a bhí ar an aoine gur cosúil go bhfuil ar an Rialtas seo deireadh a chur leis an tuath agus pobal na tuaithe a dhíbirt isteach sna cathreacha. Tá sé ag tárlú sna ceantreacha tuaithe Béarla chomh maith, Scoileanna, Oifigí Phoist, Oifig Leasa Shoisialaigh, Stáisiúin Ghárdaí á dhúnadh ar son na h-eacnamaíochta.

Tá na Comhairlí Áitiúil á laghdú, diaidh ar ndiaidh. Ní éistear leis na TDeanna and Seandóirí - mar a léirigh freagraí ó Sheáin Kyne (Béarla) ag an gcruinniú úd!

Bhfuil focal ar bith le rá ag Gluaiseacht na Gaeilge faoi seo.

Bhfuil siad le pobal na Gaeltachta?
Share/Save/Bookmark