28.8.21

Respect et manque de respect et mépris!

Teachtaireacht measa ó Uachtaráin agus dímheas agus neamhaird ag an Taoiseach agus polaiteoirí!

Bhí alt in dTuairisc.ie le deanaí ina léirigh Jack Chambers, Aire Stáit na Gaeltachta, a "fhrustrachas" an t-imeallú a rinneadh ar an nGaeilge le linn na paindéime. Dúirts sé leis gur raibh sé tar éis scríobh "chuig gach Roinn Rialtais le déanaí chun a n-oibleagáidí faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla a mheabhrú dóibh."*

Cúpla lá roimhe bhí preas ócáid ag Ceannaire TG4 agus dúirt: "Sa nach mór 100 bliain ó bunaíodh an stát, thacaigh an stát leis an nGaeilge mar shiombail den fhéiniúlacht náisiúnta ach níor léiríodh an uaillmhian chéanna do phobal chainteoirí na Gaeilge is a léirigh na húdaráis sa Bhreatain Bheag don Bhreatnais.”

Tháinig an Iar-Coimisinéir Teanga, Seán Ó Cuireáin, ina a chuid taighde ar pholasaí gach rialtas sa tír ó 1928 go dtí na seascadaí ar an tuairim gur "soiniciúlacht, cur i gcéill agus an mhéar fhada a bhí sa treis: is deacair brí ar bith eile a bhaint as polasaí an stáit ó 1928 ar aghaidh".

Bhí cuairt ar an dtír seo ag Uachtarán na Fraince i rith na seachtaine agus ba léir an dearcadh a bhí ag an Rialtas seachas ag an Náisiún ar an dTeanga Náisiúnta.

Bhí Uachtarán na Éireann (mar is gnáth dó) cúramach go mbeadh ár dteanga féin agus teanga na Fraince le feiscint agus le cloisint. Fiú an biaclár don Dinnéar Foirmeálta bhí sé i dteangacha náisiúnta an dá thír. Ach ní raibh sé soiléir (má bhí sé ann ar chor ar bith) go raibh mórán meas ag an Taoiseach nó ag Corps Politique na tíre uirthi.

Ar an gcóras giolcaireachta ó Aras an Uachtaráin bhí siad i nGaeilge nó dhá theangach. Sin an gnáth nós atá aige ó thosigh sé ar sin (cé gur "@PresidentIRL" a thugann sé ar féin ar chúis nach dtuigim). (https://president.ie/ga/ilmheain-agus-oraidi/eisiuinti-nuachta/statement-following-a-meeting-of-an-tuachtaran-michael-d-higgins-with-president-macron)

Mar ceannaire ar Rialtas na hÉireann bheithfeá ag súil le giolch nó dó sa Teanga Náisiúnta ach faraoir, níl an nós sin aige. Ní dóigh liom go bhfaca mé oiread is tuít amháin uaidh i nGaeilge ó thoghadh ian thaoiseach é. Gach tuít uaidh tá sé i mBéarla na Banríona agus mar a gcéanna sa chás seo - cé go raibh beagáinín Fraincise ag a tús a fháiltiú roimh an Uachtarán

Mar an gcéanna ó suíomh nuachta an Rialtais - @MerrionStreet.ie - News from the Government of Ireland (sic). - gan focal sa Teanga Náisiúnta. Bhí giolch Emmanual Macron féin faoin ocáid ina theanga dhúchais féin agus nod dár dteanga mar clabhsúr. 

 Nach léiríonn sé a dúirt an Teachta Dála Catherine Martin dhá bhliain ó shin, "má tá rud tabhachtach le rá abair i mBéarla é." Nó mar a mhínigh Seán Ó Cuireáin linn roimpi gur teachtaireacht rí shoiléir í ó gach rialtas ó buníodh an stáit chuig pobal na Gaeilge "Labhraigí Gaeilge le chéile ach ná labhair linne í!".

Agus mé á scríobh seo bhí na giolchanna ó chomhfhreagraí polaitíochta Raidío na Gaeltachta, Eoin Ó Catháin an shoiléir agus cabhrach má bhí duine ag iarraidh na cúrsaí a leanúint. I gcomparáid leis na lag iarrachtaí sna mheáin Béarla a bhí ag brath ar athfhoilsiú ráitaisí i mBéarla seachas tuairiscáil "beo" sa chás seo. 

* Fuair Tuairisc.ie cóip den litir seo, a sheol an tAire Catherine Martin agus an tAire Stáit Jack Chambers chuig a gcomhghleacaithe rialtais. (Iarrtha ag Airí na Gaeltachta ar airí rialtais eile go gcomhlíonfadh a ranna a ndualgais i leith na Gaeilge 7 MF 2021)


Share/Save/Bookmark

4.8.21

An geall briste ...

An bhfuil an státchóras ag iarraidh “fáil réidh” leis an Ghaeilge agus “beag is fiú” a dhéanamh do Phobal Labhartha na Gaeilge?

Fear socair stuama soineanta é  Ciarán Ó Feinneadha mar is ceart do chuntasóir. Mar a deireann sé féin bíonn "gnáth deachtaireacht" aige ag déileáil leis córas riaracháin an Stáit sa Teanga Náisiúnta agus ní dhéanann sé gearán poiblí futhu. (Ní gá ach breathnú ar thuariscí leis na blianta ón gCoimisinéir Teanga le samplaí de na deachtaireachtaí sin a fheiscint!). Ach i rith caidrimh leis A Roinn Coimirce Sóisialai nuair a tháinig chuig deireadh na feide. Roinn sé an píosa seo ar facebook. Thug sé cead dom é a roinnt ar an mblag seo. *

"Gheall mé dom féin nach ndéanfainn gearán poiblí faoi fhadhbanna a bhaineann le seirbhísí Gaeilge le linn na paindéime. Ach tá brón orm, tá teipithe orm. Deacair seo a chreidiúint ach seo ceithre rud a tharla dom i rith mhí Iúil 2021 mar Éireannach:

1. Cliant ón iasacht ag iarraidh mo tháille a íoc go leictreonach ach ní glacfadh an banc leis. Bhí orm a mhíniú di gur gá di ainm mo ghnó Comhairle Chánach Teo a lítriú MÍCHEART toisc nach nglacann an banc leis an ‘fada’ ar Chánach. Nuair a bhain sí an fada amach ghlac an banc leis.

2. Cuireadh litir a sheol mé sa phost arais chugam, cé go raibh an seoladh iomlán soiléir (clóscríofa), iomlán cruinn agus an stampa ceart íoctha. Bhí an seoladh i Gaeilge. Ar laghad ní raibh “address does not exist” scríofa air an uair seo mar a tharla roimhe.

3. Tá mo theastas Covid digiteach i mBéarla amháin, gan focal amháin Gaeilge air agus m’ainm litrithe mícheart mar atá cinn baill eile den chlann.

Dona go leor a deir tú ach níl anseo ach na fadhbanna a bhíonn agam agus ag Gaeilgeoirí eile i gcaitheamh ár saol. Ach theip orm mo gheallúint a choinneáil nuair a tharla seo:

4. Tá orm Cárta Leasa Sóisialaigh a fháil agus bhí ar an Roinn Coimirce Sóisialaí mo theastas breithe a dheimhniú go leictreonach.
Bhaist mo thuismitheoirí Ciarán Ó Feinneadha orm. Dúradh liom agus mé ag plé leis an Oifig áitiúil “ Ní ann duit ar an gcóras” agus “ níl tú ar an gcóras ar chor ar bith”. Mar sin ar an gcóras cláracháin do theastais bhreithe ag rialtas na hÉireann ní ann do ‘Ciarán Ó Feinneadha’. Tá mo shloinne aistrithe acu go Béarla agus tá an sloinne Béarla a chruthaigh siad dom úsáidte acu chun comhadú a dhéanamh ar m’ainm ceart sa chóras . Dúradh liom faoi thrí go bhfuil seo déanta acu do gach uile dhuine a bhfuil sloinne Gaeilge acu.
Tá an leagan Gaeilge fós ar an teastas féin ach tá siad tar éis ár sloinnte Gaeilge ar fad a aistriú go Béarla (más Béarla é) agus tá comhadú déanta acu orainn faoin leagan Béarla sin amháin. Mar sin nuair a rinne siad iarracht mo theastas breithe a dheimhniú iarradh orm cén leagan Béarla a bhí ar m’ainm agus ar ndóígh dhiúltaigh mé ceann a chumadh toisc nach ann dó – bíonn saghas náire orm maíomh as WARRIOR ar ndóigh. Mar sin ní raibh an oifig áitiúil in ann teacht orm sa chóras gan an leagan truaillithe/Béarla den ainm faoin a bhfuil mé comhdaithe acu, rud nár úsáid mé riamh nó mo thuistí. DOCHREIDTE.

Fuair mo bheirt tuismitheoirí bás le blianta beaga anuas agus mothaím gur masla pearsanta dóíbh siúd é seo chomh maith liom féin agus do gach Gael. Comh maith lena bheith maslach agus drochbhéasach – an é go bhfuil a bhfrithGhaelachas tar éis tuiscint daonna a bhaint."

Maidir liom féin bíonn trioblóid agam-sa aon uair atá orm teangabháil leis an stát-chóras. I ndairírí is cúis imní é agus fhios agam go mbeidh orm brú a chuir ar dhuine éigin seirbhís ceart a fháil mar Éireannach i mo thír féin i mo theanga féin. Ní déanaim riamh teangabháil anois ar ghuthán leo ach scríobhaim chucu i gcónaí agus go minic tógann sé an t-uafas ama freagra a fháil uatha - agus uaireanta is i mBéarla a bíonn an freagra. Má tá orm buaileadh le duine - ag lorg Cearta Seirbhís Poibli nó Ceadúnas Tiomána (Cé chumfadh é? 26/10/2015) bíonn sé an deachair duine a fháil le Gaeilge.

• Bhí agallamh leis ar Adhmhaidin Raidío na Gaeltachta inné (3/8/2021)  chomh maith. Agus tá píosa faoi i dTuairisc.ie anseo: "Ní ann do Ciarán Ó Feinneadha..." (4/8/2021)




* An scéal i mBéarla: "You are not on the system at all..."  (The Hidden Ireland)


Share/Save/Bookmark