10.10.13

Códanna poist ag séanadh oidhreachta?

Bhí an-chomhra ar twitter faoi an ráiteas (aon teangach!) faoi códanna phoist ón Roinn Cumarsáide le lá anuas!

Is cosúil gur thug an Rialtas cead, ar an Máirt, don Aire Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha córas códanna phoist a cruthú sna 26 chontae. An rud atá ag déanamh imní ar dhaoine ná go gcaillfaí na hainmneacha tabhachta atá ar Bhailte Fearainn thár timpeall na tíre (Mar Caorán na gCearc anseo againn!)

An t-Aire
Briseadh dlí!
De réir Scéim Teanga 2006 - 2009 (pdf) an Roinn Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha is ceart go 
"Cuirfear eisiúintí preas na Roinne, seachas óráidí a eisíodh nó a ceanglaíodh le heisiúintí preas, ar fáil go dátheangach ar láithreán Gréasáin na Roinne agus i gcóip chrua. (Beidh aguisíní ceangailte le heisiúintí preas e.g. liostaí d'oibreacha calafoirt feabhsaithe chun deontais a fháil, na sonraí go léir de cheapacháin an Bhoird, etc., ar fáil in aon teanga oifigiúil amháin)."

Mar sin is cosúil gur bhris an Roinn a rialacha féin mar is i mBéarla amháin a éisíodh an preas ráiteas ar an ábhar seo!
Táid ann le beagnach daichead bliain sna sé chontae agus tosnaíonn siad leis na litreacha BT (BelfasT) cé go mbíonn sé contaetha i gceist. Is cosúil go bhfuill cuimhne ar na hainmneacha sin ag imeacht ón nglúin óg ó thuaidh ó socraíodh ar choras chód phoist ansin.

An dtárlódh an rud céanna ó dheas?

Tá sé soiléir faoi láthair nach bhfuil aon rud sa dlí faoi láthair a chuireann dualgas ar an Stát maidir le húsáid cóid phoist agus dá bhrí sin ní fhéadfadh go mbeadh dualgas ann an cumasc nó bailiúchán de litreacha agus uimhreacha a bheith bunaithe ar leaganacha Gaeilge nó Béarla de logainmneacha na tíre.

Tá an t-ábhar seo á phlé ag Rialtais éagsúla in imeacht na mblianta ag daoine agus eagraíochtaí agus mar sin tá sé soiléir go bhfuil baill den phobal ag moladh go mbunófaí aon chóid poist nua ar leaganacha Gaeilge de logainmneacha na tíre. Deirtear nach bhfuil aon rud ann a chuirfeadh in aghaidh bunú na bpostchód ar leagan oifigiúil an logainm i nGaeilge ach ní raibh éinne sa Roinn sásta aon ghealltanas sa bhreis ar sin a thabhairt. Dúirt Julian de Spáinn ó Chonradh na Gaeilge ar Cormac ag a cúig go bhfuaradar éisteach nach raibh mí-fhábharach aon uair a chuadar chuig na h-Airí áirithe.

Polasaí agus rogha rialtais!
Pé scéal é níl aon mhioneolas fógartha fós faoin leagan amach a bheas ar na cóid poist nua ach níl ceangal dlíthiúil ag an bpointe seo iad a bhunú ar leagan Ghaeilge nó Béarla de na logainmneacha. Ceist polasaí agus rogha Rialtais seachas ceist faoi dhualgais reachtúla atá ann is cosúil.

Tugadh cás a bhí comhthreomhar leis seo chun na hArd-Chúirte i dtaca le clár uimhreacha gluaisteáin (nuair a cuireadh "D" in áit "BÁC" mar shampla do Bhaile Átha Cliath nó "KY" do Chiarraí). Rialaigh an Ard-Chúirt gur rogha iomlán dlisteanach a bhí ansin ag an Aire Comhshaoil ag an am nuair a dúirt an Breitheamh Ó hAnnluain:

Bhí sé de cheart ag an Oireachtas, agus ag an Aire Comhshaoil, aon rogha ba mhian leo a dhéanamh idir an dá theanga oifigiúil nuair a socraíodh go mbeidh na treoir-mharcanna do feithcilí bunaithe ar litreacha a bhainfí as ainmneacha na gContae agus gCathrach. Is cuid de ghnó oifigiúil an Stáit a bhí dá chur i gcrích. De ghnáthach, nuair nach ndeintear socrú le dlí d’fhonn ceann amháin den dá theanga oifigiúil a bheith ina haonteanga le haghaidh aon ghnó nó gnóthaí ar fud an Stáit ar fad nó in aon chuid de, is ceadaithe don Stát pé rogha is mian leis a dhéanamh idir an dá theanga.

I bhfocail eile, is féidir leis an Stát cinneadh a dhéanamh leaganacha Gaeilge de logainmneacha a úsáid chun na críche seo ach níl dualgas reachtúil nó bunreachtúil orthu sin a dhéanamh.

Agus muid ag breathnú ar pholasaí an Rialtas seo ar chúrsaí teanga agus oidhreachta go dtí seo an ceart muinín a bheith againn as?

Mar sin leanaimís leis an stocaireacht!
Share/Save/Bookmark

No comments:

Post a Comment