Deireadh leis an mhéar fhada?

Geallúint ón Aire Talmhaíochta go mbeidh riachtanas Gaeilge le gach post Gaeltachta feasta! (Tuairisc.ie 29 DF 2018)

Na Geallóirí! Risteárd Ua Maolcatha, Seán McEntee agus Michael Creed

Is mé á léamh alt i dTuairisc.ie ar maidin, tháinig chugam oráid i mí Meán Fomhair 2013, a thug Seán Ó Cuirreáin, a bhí ina Coimisinéir Teanga ag an am.

Seo mír cuíosach fada as
"Ar an 6 Meitheamh 1928 shínigh Risteárd Ua Maolchatha, Aire Rialtais Áitiúil agus Sláinte na linne, Ionstraim Reachtúil Uimhir 33 de 1928, Local Offices and Employments (Gaeltacht) Order, 1928. Faoi na rialacháin nua seo bheadh tréimhse trí bliana ag aon fhostaithe nua a mbeadh cúraimí Gaeltachta orthu sna húdaráis áitiúla nó sna húdaráis sláinte le hoiread Gaeilge a shealbhú le go bhféadfaidís a gcuid oibre a dhéanamh trí mheán na teanga sin. Bheidís le briseadh as a gcuid oibre mura mbeadh an cumas sin sa teanga bainte amach acu laistigh den tréimhse trí bliana.

"Sa bhliain 1944, ar an 18 Iúil, shínigh Seán Mac Entee, an té a raibh cúraimí na Roinne Rialtais Áitiúil agus Sláinte ansin air, ionstraim reachtúil eile – Uimhir 76/1944 – Local Officers (Irish Language) Regulations, 1944, a leathnaigh scóip na rialachán agus a chuir le líon na bpostanna sa Ghaeltacht a mbeadh dualgas teanga ag baint leo. Arís, bheadh an té a bhí gan Ghaeilge tar éis trí bliana le briseadh as a gcuid oibre."

Leannann sé
"Ciallaíonn sin go raibh meicníocht dhlíthiúil ann le húdarás agus le cumhacht chun a chinntiú gur daoine ag a mbeadh Gaeilge a bheadh i mbun na hoibre seo don Stát sa Ghaeltacht. Ach léiríonn ár gcuid taighde nár cuireadh na rialacháin seo i bhfeidhm riamh.

"Anois, mura raibh siad le cur i bhfeidhm d’fhéadfaí iad a chur ar ceal nó a aisghairm ar fad. Ach ní dhearnadh sin ach an oiread – rinneadh gníomh a bhí i bhfad ní ba shoiniciúla fós. Gach uair go raibh an spriocdháta ag teannadh leo síníodh ionstraim reachtúil nua chun an dáta tosaithe a chur ar athló, ar feadh sé mhí nó bliain.

"Léiríonn ár gcuid taighde gur eisíodh ionstraimí reachtúla a chuir an spriocdháta ar athló ar a laghad 54 uair idir 1928 agus 1966, tráth gur cuireadh deireadh ar fad leis agus gur ceapadh plean nua ina áit. Tá na hionstraimí reachtúla sin againn lena chruthú.

"Soiniciúlacht, cur i gcéill agus an mhéar fhada a bhí sa treis: is deacair brí ar bith eile a bhaint as."

Anois breis is 90 bliain is cosúil go bhfuil an Aire Talamhaíochta, Michael Creed T.D. sásta "geallúint" a thabhart ar an ábhar seo.

Cé chreideann é?

Deireadh leis an mhéar fhada?