19.1.17

"Cuile rud eile faoin spéir.." ach gan Gaeilge!

Tá cúntas twitter ag an Roinn ar a dtugann Éamon Ó Cuív "an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus chuile rud faoin spéir..."

Tuít brónach!
Foilsíodh timpeall dhá scór teachtaireacht ar an gcúntas seo ón gcéad lá den mhí.

Os rud go bhfuil curam na Gaeltachta, Pobal na Gaeltachta agus an Teanga Náisiúnta faoin churam na Roinne, ceapfá ar a laghad go ndéanafai iarracht áirithe eolas ar a cuid ghnó a scaipeadh ar na meán sóisialta go dhá theangach. Ach níl mar a shíltear bítear.

Seo a thárla ó tus 2017 (1 - 18 Eanáir 2017):



Deireann Aire Heather Humphreys i ráiteas (nár scaipeadh ach an leagan Béarla de ar twitter ag an roinn!) go bhfuil "sainchúram fairsing iléagsúil ag mo Roinn, lena n-áirítear na healaíona, an oidhreacht agus an cultúr a chur chun cinn, tacú leis an nGaeilge agus le pobal na Gaeltachta, agus ceantar tuaithe na hÉireann a athbheochan."

Nach bhfuil teachtaireacht thar a bheith shoiléir agus láidir á léiriú ag an Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta sna meáin shóisialta?

Nach léiríonn sé firinne an ráiteas ag an Seanadóir Pádraig Ó Céidigh anuireadh nuair a labhair sé faoi "Box-ticking!" (4/10/2016). Nó níos luaithe ag Seán Ó Cuirreáin nuair a dúirt sé go raibh "an státchóras le leanúint de bheith ag rá le pobal na Gaeltachta: 'Labhraígí Gaeilge le chéile ach ná labhraígí linne í.'"  (24/1/2014).



Share/Save/Bookmark

17.1.17

Seirbhís do 500+ teaghlach Ghaeltachta!

Gliginí
Bhí bliain rathúil ag Tuismitheoirí na Gaeltachta i 2016 agus tá súil acu tógáil ar sin i mbliana.

Deascéalta
Tá ós cionn 450 teaghlach ó chuile cheard de Chonamara cláraithe leis an eagraíocht anois agus ós cionn 60 teaghlach i dTír Chonaill.

700+ Litreacha ó Fhear na Feasóga
Ghlac 748 gasúr páirt sa Scéim Léitheoireachta a reáchtáladh roimh Nollaig agus roinneadh ós cionn 2,000 leabhra orthu féin agus a gcuid scoileanna.  Thug siad cúnamh d’fhear na féasóige litreacha a sheoladh chuig 718 gasúr - ba seo an ceathrú bliain an scéim Litir chuig Santaí a bheith ar bun.

D’fhreastal 157 gasúr ar ranganna i SPLANC – ionad na heagraíochta ar an gCeathrú Rua. Fuair 45 gasúr deis drámaí a chur ar stáitse ag Taispeántas Dheireadh na Bliana i Mí Bealtaine.

14 naíonáin ó aois 6 seachtaine go 6 mhí agus a gcuid máthaireacha a tháinig chuig na ranganna suathaireachta  agus 41 teaghlach a bhí ag freastal ar Ghligíní, an club spraoi do thuismitheoirí agus leanaí.

Réitigh an eagraíocht 44 gasúr le bheith páirteach san Oireachtas agus thug 28 teaghlach aghaidh ar Chill Áirne i Mí na Samhna. Fuair na gasúir uilig deis taispeántas a thabhairt dá muintir ag ócáid i Halla Éinne sula ndeachaigh siad ó dheas.

12 teaghlach a ghlac páirt sa gclub leabhar, scéim phíolótach a reáchtáladh i Mí Feabhra agus d’fhreastal ós cionn 125 gasúr ar champaí samhraidh agus cásca na heagraíochta.

Bhí an-ríméad ortha bheith i láthair ag seoladh Polasaí Gaeltachta Oideachais – buaic phointe na bliana dar linn.

Fadhbanna
Ach ní dea-scéalta ar fad a bhí i ndán dúinn i 2016. Mar is léir ó na figiúirí thuas, tá an-éileamh ar sheirbhísí na heagraíochta agus ar an drochuair ní bhíonn ar ár gcumas freastal ar an éileamh sin i gconaí. Níl aon duine fostaithe le hobair na heagraíochta a riaradh ná le hócáidí a eagrú.

Tá brú millteanach ar an gcoiste dá réir. B’éigean dóibh diúltú do chuireadh ó Bhuan-Chomhchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta agus na nOileán den Oireachtas le teacht ós a gcomhair ar an 29 Samhain le hobair na heagraíochta agus cás na dteaghlach Gaeltachta a phlé. Ghoill sé seo go mór ortha mar gur deis iontach a bhí ann. Ní raibh aon neart air mar go raibh chuile bhall den choiste gafa le scéimeanna eile ag an am.

B’éigean dóibh cinneadh a dhéanamh freisin gan aon iarratas a dhéanamh ar dheontais agus comórtais éagsúla mar nach mbeadh an t-am againn na hiarratais (a bhfuil go leor oibre ag baint leo) a chur le chéile. Bíonn luach saothair ag baint leis na comórtais seo – leithéidí Chomórtas Ghlór na nGael agus Gradaim an Chathaoirligh – agus arís ba dheiseanna caillte iad seo.

Níl aon mhaoiniú ag an eagraíocht ó dheireadh na bliana 2016. Tá siad i dteagmháil le oifig Aire Stáit na Gaeltachta ar bhonn leanúnach ó Mhí Lúnasa ag iarraidh cruinnithe leis, le cúrsaí maoinithe a phlé. Tá súil acu go mbeidh sé ar fáil le bualadh linn go gairid.

Mar sin féin déanfaidh siad chuile iarracht leanúint ar aghaidh le gnáth imeachtaí na heagraíochta go dtí sin. Deirtear nach gcuirfidh sé seo as do na rangannna drámaíochta, damhsa agus amhránaíochta a bhíonn ar bun i SPLANC agus beidh siad sin ag leanúint ar aghaidh mar is iondúil.

Deireann ráiteas ón eagraíocht go bhfuil siad an-bhuíoch den chúnamh a thug Roinn na Gaeltachta dúinn go dtí seo agus den chúnamh leanúnach atá á fháil againn ó Údarás na Gaeltachta.
Roinneadh 2000 leabhair le na páistí sa scéim léitheoireachta


Share/Save/Bookmark

9.1.17

Stampaí agus ealaíona na nGael!

Táim á scríobh seo mar thugas faoi dearadh nach raibh comóradh ar bith do dhuine de na bhfilí móra na hÉireann ar stampaí na tíre i rith 2016, céad bliain ó rugadh Seán Ó Riordáin.

Mairtín Ó Cadhain
Is cuimhin liom roinnt blianta ó shin go raibh raic ann mar nach raibh ceann le h-éisiúnt ag comóradh Mhairtín Uí Chadhain. Sa deireadh cuireadh ceann amach (Ní raibh mórán cuma air ach sin mo bharúil pearsanta ag caint.)

Is cosúil nach raibh ach slaghdeán a bheith ag W B Yeats am éigin agus cuirfear stampa nua amach á gcomóradh! Tá an chuid stampaí curtha amach d'ealantóirí a saothraín sa saol Bhéarla nó i dteanga eile ach fágtar an Ghaeilge amuigh sa bhfuacht. Ar ndóigh ní bhíonn An Post go hiomlán faoi deara na lacunae nó bearnaí seo.

Tá córas ann le h-ábhair stampaí a roghnú. An mí bhuntáistí is mó atá leis ná go ndeintear cinntí beagnach dhá bhliain roimh an bhliain atá i gceist. Mar sin rinneadar na cinntí faoi 2017 i lár 2015 agus táid ag obair ar mholtaí don bhliain 2018 faoi láthair. Mar sin ní féidir ach moltaí a chuir chuig An Post don bhliain 2019 anois ach beidh an liosta á dhúnadh ag deireadh Mharta (31 Márta 2017).
Stampaí na hÉireann 2017
Tá daoine nach mbeidh á gcomóradh i mbliaina (2017), mar shampla: Tomás Ághas (a fuair bás 1917) nó Seán Sáirséal Ó hÉigeartaigh (1917–1967) a rinne éacht don fhoilsitheoireacht in nGaeilge. Tá triúr á gcomóradh Yeats, Thomas Francis Meaghar, Francis Ledwidge, Jack Lynch agus Che Guevara. Níl mé ag rá nach bhfuil áit tuilte ag an cúigear seo ach a ndearna iniúcadh ar lucht saol na Gaeilge?  (An féidir an cheist a chur "Cén rud a rinne Che Guevara d'Éirinn?")

Sa bhliain 2019 tá roinnt gur féidir comóradh a dheanamh ortha:
Rugadh 1919 (100 bl)
Séamus Ennis (ceoltóir & craoltóir)
Seán Mac Donnachadha (Amhránaí)
Séamus Ó hÉanaí (Amhránaí)
(Nach mbeadh sé go deas an triúr a chomóradh i seit de 3 stampaí?)
Colm Ó Laoghaire (Scannánaí)
Eoghan Ó Tuairisc (Údar)

Basaíodh 1919 (100 bl)
Kuno Meyer (Saineolaí Ghaeilge)

Básaíodh 1968 (50 bhl)
Séamus Ó Grianna (Údar)
Lúise Gabhánach Ní Dhufaigh (Oideachasóir)

Rugadh 1868 (150 bl)
Carl Hardebeck (Cumadóir Cheoil)

Bhfuil fhios ag lucht na stampaí faoi na daoine seo?

Is féidir breathnú ar Ainm.ie le breis ainmneacha a aimsiú agus nach cóir dúinn á mianta a chuir i iúl don gcoiste neamhspleach. Cé nach bhfuil ach suíomh idirlín i mBéarla acu, tá ortha glacadh le hiarratas sa Teanga Náisiúnta chomh maith.

Muna molann tú do rogha ainm (nó imeacht stairiúil) ní féidir bheith ag gearán nach bhfuil siad á gcomóradh ag An Post. Déan do moladh ar líne anseo (Suíómh i mBearla) nó sa post chuig:

Moltaí Stampai 2019,
An Post. 
Ard Oifig an Phoist,
Sr Uí Chonaill Íocht
Saorphost
Baile Átha Claith 1

Yeats ar stmpaí na hÉireann!


Share/Save/Bookmark