Dínasc agus dícheangal! Oidhreacht nó Pobal?

An bhfuil aon tuar dóchais don Ghaeilge sna Gaeltachtaí? (Gaelport 6/3/2011)

Nuair a tháinig an comhrialtas Fine Gael/Lucht Oibre le chéile rinneadar cinneadh a léirigh dom a dearcadh ar an nGaeltacht, agus mar sin ar an teanga féin. Le beagnach deich bliana anuas bhí Roinn na Gaeltachta mar chuid de roinn le béim ar an bPobal beag nó mhór, an Roinn Pobal, Tuaithe & Gaeltachta.  D'athraigh Enda Kenny an dearcadh sin leis an cinneadh seo. Is cuid de Roinn eile ar fad é Roinn na Gaeltachta anois, an Roinn Ealaíon Oidhreacht agus Gaeltachta atá ar anois.

An Ghaeltacht i súile an Rialtais

Chaith mé an lá iomlán ar an Luain seo ag Scoil Earraigh do Phleanáil Teanga a bhí eagraithe ag an Dr Colm Ó Giollagáin, Ceannasaí Aonad na Pleanála Teanga in Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge san Ollscoil i nGaillimh. Má tá focal amháin a chuala arís agus arís eile i rith na himeachtaí se an focal "pobal" é. Is pobal e an Ghaeltacht. Is pobal atá i mbaol agus is cosúil nach dtuigeann "an barr" .i. na údaráis, é sin.

Bhí eolaithe ó Alba, Gaeltacht na hOileán Thiar, le eolas a roinnt linn ar atá a tarlúint ansin ó thaobh úsáid Gaidhlig na hAlban. Scéal a bhí thar a bheith cosúil le cúrsaí anseo i nGaeilge ach go raibh dlithe, agus an córas ar fad naimhdeach do teanga go dtí go bfuaireadar a Rialtas féin le deanaí nuair a tháinig dearcadh eile ann. An ceist is mó is docha ná ar tháinig sé ró déanach?

Ná labhair é, déan é!

Pobal na Gaeilge i mBéal Feiriste

I measc na cainteoirí a bhí an as Éirinn bhí Feargal Mac Ionnrachtaigh ó Fhorbairt Feiriste a bhí ag caint faoi breith agus fás Gaeltacht Bhéal Feiriste, an athnuachan teanga i mBéal Feiriste. Ar ndóigh is beag tacaíocht, má fhuaradar tacaíocht ar bith, a fuaireadar ó na húdaráis. I ndairíre is a mhalairt de scéal a bhí, agus ar bhealach atá, ann fós. Ach bhí cineál manadh acu a míníonn chuid de a tharla anmsin, "Ná labhair é, déan é!"

An Ghaeltacht mar atá go fóill!

Bhí an-chuid eile a chuala mé i rith an lae. Toradh ar an dian obair atá déanta sa "disciplín" nua - domsa pé scéal é - an Pleanáil Teanga. Scannal atá ann a laghad aird atá a thabhairt don gcorpus eolais atá anois le fáil ag na hUdaráis ón Rialtas anuas. Mar shampla bhí moladh ann bliain nó dhó ó shin ó saineolaithe Scéim Labhairt na Gaeilge a fheabhsú agus a theannadh len é a dhéanamh níos éifeachtaí. Freagra ón Rialtas? Deireadh iomlán a chuir leis.

I ndairíre chuir sé imní agus, chun an fhirinne a rá, an-eagla orm an díneasc agus an dícheangal atá idir na Ranna Rialtais, Oideachas, Imshaoil, Sláinte, Leasa Shóisialaigh, Gaeltacht agus a gcuid gníomhairí agus an bpobal i gcoitinne, go mór mór pobal na Gaeltachta agus na Gaeilge. An rud is measa faoi ná nach bhfuil fhios acu cé chomh aineolach is atá siad sna cúrsaí seo.

Ag deireadh na scoile seoladh leabhair nua le  h-ainm an oiriúnach air: An Chonair Caoch.  le Conchúr, Brian Ó Curnáin agsu Ciarán Lenoach. "Plé oscailte macánta agus dioscúrsa leathan a chothú maidir leis an mionteangachas i gcomhthéacs an dátheangachais aontreoch."  Bhfuil éinne sa Rialtas chun é a léamh? (Foilsitheoir: Leabhair Breach!) 'Déantar athbhreithniú ar pholasaí dátheangachais an Stáit' (Irish Times 14/3/2012)

Dínasc agus dícheangal! Oidhreacht nó Pobal?